Söz Ola Kese Savaşı…

Söz ola kese savaşı söz ola kestire başı
Söz ola ağulu aşı bal ile yağ ede bir söz
Yunus Emre
Yunus Emre’nin de dediği gibi söz çok önemli ve çok etkilidir. Bu yüzden kişi konuşmasına çok dikkat etmeli ve sözünün nelere mal olabileceğini iyi düşünmelidir. Ağızdan çıkan sözler kavga doğurabilecekleri gibi, barışa da sebep olabilirler. Bu, konuşan şahsın ağzından çıkan kelimelere, konuşmanın yapıldığı zaman ve ortama da bağlı bir husustur.
İnsanın dini için de aynı şeyler geçerlidir. Çünkü insan söylediği ile ya sevap kazanır ya da günah kazanır. Hz Ebu Hureyre (radıyallahu anh) anlatıyor: “Resûlullah (sallallahu aleyhi vesellem) buyurdular ki: “Kul (bazen), Allah’ın rızasına uygun olan bir kelamı, ehemmiyet vermeksizin sarf eder de Allah onun sebebiyle cennetteki derecesini yükseltir Yine kul (bazen) Allah’ın hoşnutsuzluğuna sebep olan bir kelimeyi ehemmiyet vermeksizin sarf eder de Allah, o sebeple onu cehennemde yetmiş yıllık aşağıya atar ” (Buhâri, Rikak 23.)
Demek ki kişinin ehemmiyet vermeden sarf ettiği sözler onu cennete de cahenneme de koyabiliyor.
Yunus Emre, ağulu (zehirli) bir yemeğin sözlerle yağ ile bal’a yani şifaya dönüşebileceğini de söylüyor. Bu mısrası hakkında farklı yorumlar olabilir ama tasavvufi gözle baktığımızda şunu da anlayabiliriz: tasavvuf ehlinin yediği yemek abdestsiz ve kötü bir ruh haliyle yapıldıysa bu, o insanın maneviyatı için zehir mesabesindedir. Ancak o yemeğin üzerine Allah’ın isimleri, ayetleri (besmele, üç İhlâs bir Fatiha gibi) okunursa insanın maneviyatına zarar değil belki fayda sağlar. O yemeği yiyen kişi ibadetlerini daha kolay ve istekli bir şekilde yapar.
***
Kişi sözünü söylemeden önce çok iyi düşünmelidir. O yüzden atalarımız “Bin düşün bir konuş” demişlerdir.” Çünkü söz, insanın ağzından çıktıktan sonra bir daha geri dönmesi mümkün değildir. Ya söylediğiyle faydalı olup gurur duyar ya da zarar edip pişman olur. Nitekim Hz. Ali (r.a) “Söz ağızdan çıkana kadar o senin esirin ağızdan çıktıktan sonra sen onun esirisindir” diye buyurur. Bundan dolayı kişi söyleyeceği sözü çok iyi düşünmeli, ondan sonra söylemelidir.
Müslüman konuşacağı zaman öncelikle söyleyeceği şeyin İslam’a uygun olup olmadığını kontrol etmelidir. İnsanları kırmamak adına uygun bir üslup kullanmalıdır. Bütün bunları yaptıktan sonra söyleyeceği sözün etkinliğini arttırmak için doğru bir zaman ve mekan tayin etmelidir. Çünkü her doğru her yerde söylenmez. Söz doğru olur ama zaman ve mekan seçimi yanlış olursa tepki alabilir.